Puzzel
Vijf jaar oud was ik, en ik lag al een paar avonden na elkaar in bed na te denken over de vraag wie of wat er nu eigenlijk het eerst was op de aarde. Nadat mijn moeder het licht had uitgedaan, begon ik voor de zoveelste keer het lijstje in mijn hoofd te overlopen. Jezus kwam vast na de dinosaurussen en Adam en Eva liepen ervoor rond op de aarde. Alleen: wanneer leefden de oermensen dan? En wie van hen had de piramides zien gebouwd worden? God, de oerknal, die man met zijn dierenboot, Asterix en zelfs Napoleon, die ik had leren kennen tijdens onze zomervakantie in Frankrijk: de hele wereldgeschiedenis was een onbegrijpelijk kluwen dat ik hoopte te ontwarren door er gewoon over te blijven nadenken, maar elke avond viel ik in slaap voor ik een definitief antwoord vond. Ik had het gewoon aan mijn ouders kunnen vragen, maar tegen de ochtend was ik vergeten waar ik zo van wakker had gelegen. Dat herinnerde ik me pas ’s avonds, als ik opnieuw alleen in mijn bed lag.
Op een avond, toen ik naar mijn gevoel tot diep in de nacht had zitten nadenken en helemaal niet meer in slaap geraakte, besliste ik om uit mijn bed te klimmen en het gewoon te gaan vragen. Met de vraag wat mijn ouders deden van zodra ik lag te slapen had ik me gek genoeg nooit bezig gehouden. Ik ging er van uit dat ze televisie keken. Ik was dus verrast toen ik zag hoe mijn vader gebogen stond over de grootste puzzel die ik ooit gezien had, terwijl mijn moeder op haar knieën zat te rommelen in grote plastic zakken vol puzzelstukjes. Ze schrokken toen ze me opmerkten en keken betrapt. “He, Waarom ben je wakker?”, vroeg mijn vader, die nog een poging deed om voor de puzzel te gaan staan zodat ik hem niet zou opmerken. De vraag die mij nog geen tien minuten geleden uit mijn slaap had gehouden, was ik vergeten. “Zijn jullie aan het puzzelen?”, vroeg ik hen. Ik wist dat ze dat niet graag deden, dat kreeg ik vaak als antwoord als ik hen vroeg of ze mij wilden helpen, dus het leek me logisch dat deze puzzel iets heel belangrijks was. Kon ik misschien helpen?
Mijn vader stond gebogen over de grootste puzzel die ik ooit had gezien.
“Jij moet snel weer naar bed, morgen is het school”, antwoordde mijn vader. “Bovendien is deze puzzel te moeilijk voor kinderen.” En alsof het nu toch allemaal niet langer te redden was, voegde hij daar aan toe: “Deze puzzel van wel 400.000 stukjes werd ooit ontworpen in een atelier in Zwitserland. Daar kocht je overgrootvader hem. Drie generaties lang zijn we er al mee bezig. Deze puzzel heeft geen voorbeeld, dus we weten niet wat er op afgebeeld wordt. Volgens je overgrootvader zei de verkoper hem dat deze puzzel het begin van de wereld toonde. Ik denk dat het een gewoon Zwitsers berglandschap is, dat zou logischer zijn.”
Mijn moeder bracht me weer naar mijn kamer. Terwijl ze me onderstopte, herinnerde ik me plots weer waarom ik in de eerste plaats was opgestaan. Ik stelde de vraag wat er het eerst was op deze wereld. Zij dacht dat ik naar de puzzel vroeg, en nog voor ik haar kon duidelijk maken dat ik een hele lijst met al dan niet historische figuren had klaar zitten, zei ze dat ze dat ook graag wilde weten. “Misschien leren we het wel zodra de puzzel klaar is. Dan zullen we het je zeker vertellen.”
De volgende ochtend deden mijn ouders de puzzel af als een droom, ook al ontdekte ik later de zakken met puzzelstukjes verstopt in hun kleerkast, die daarna weer verdwenen waren. De wereldgeschiedenis leerde ik uiteindelijk op school in de juiste volgorde plaatsen, maar toch lig ik ook vandaag nog wakker van de vraag hoe de wereld begon en wat er dan op die puzzel te zien was.
Ik woon al vijftien jaar niet meer thuis, maar soms vraag ik mijn ouders er nog eens naar, en dan krijg ik als antwoord dat ik altijd al een rijke verbeelding had, al zie ik aan hun lichaamstaal dat ze liegen. Ik ben er rotsvast van overtuigd dat ze nog elke vrije avond samen zitten te puzzelen. Wellicht gaan ze regelmatig slapen zonder dat er één puzzelstukje gevonden werd. Pas als ik ooit hun huis leegmaken moet, zal ik weten hoe ver ze zijn geraakt in het vinden van antwoorden.
